Beeld van de financiële positie
Met de ratio weerstandsvermogen is nog niet alles gezegd over de financiële positie van de gemeente in brede zin. Om daarvan een nauwkeuriger beeld te krijgen is een aantal andere ratio's beschikbaar. Het BBV reikt de volgende ratio's aan:
Omschrijving | Jaarrekening 2020 | Jaarrekening 2021 | Begroting | Jaarrekening 2022 |
|---|---|---|---|---|
Netto schuldquote | 12,34% | 19,88% | 48,82% | 14,98% |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 10,41% | 14,20% | 46,57% | 9,41% |
Solvabiliteitsratio | 54,11% | 47,86% | 44.02% | 50,92% |
Structurele exploitatieruimte | 0,02% | 2,97% | 1,32% | 4,62% |
Belastingcapaciteit | 125,66% | 119,26% | 119,48% | 116,26% |
Grondexploitatie | 49,22% | 44,11% | 47,84% | 46,18% |
De ratio's brengen de financiële ontwikkelingen van de gemeente in kaart. Ieder besluit met financiële gevolgen en ook autonome ontwikkelingen beïnvloeden de (toekomstige) financiële positie van de gemeente en dus ook de ratio's die daar uitdrukking aan geven.
Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft een indicatie van de mate waarin de inkomsten van de gemeente toereikend zijn om aan de schuldverplichtingen te voldoen. De netto schuldquote is een percentage dat tot stand komt door het totale vreemde vermogen te delen door de totale baten. Bij een netto schuldquote hoger dan 130% is sprake van een hoge schuld. Onder de 100% is sprake van een gemiddelde tot lage schuld.
De netto schuldquote in de begroting 2022 was berekend op 48,82%. In de jaarrekening bedraagt de netto schuldquote 14,98%. Oorzaak van het verschil is dat we grote investeringen iets later realiseren dan gepland en daardoor minder financiering hebben aangetrokken.
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Bij de berekening van de 'Netto Schuldquote Gecorrigeerd Voor Alle Verstrekte Leningen' wordt het vreemde vermogen verminderd met de doorgeleende gelden (leningen van de gemeente aan derden).
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft weer in hoeverre het totaal van de activa is gefinancierd met eigen middelen. De ratio wordt berekend door het Eigen Vermogen te delen door het totale vermogen. In de begroting 2016 heeft de raad besloten dat de solvabiliteitsratio minstens 40% bedraagt. Eind 2022 is de solvabiliteit 50,92%.
Grondexploitatie
Deze indicator geeft de relatieve hoogte van de voorraad bouwgrond en het onderhanden werk (de grondpositie) in de grondexploitaties aan. De waarde van de grondpositie wordt gedeeld door de totale baten uit de gemeentelijke exploitatie. Hoe groter de grondpositie in verhouding tot de totale gemeentelijke baten, hoe groter het verhoudingsgewijze risico dat de gemeente loopt. In 2022 zien we dat het percentage grondexploitatie ten opzichte van 2021 iets is gestegen, maar iets achter blijft bij wat we hadden begroot.
Structurele exploitatieruimte
Het financiële kengetal ’structurele exploitatieruimte’ geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte binnen de begroting/jaarrekening is, afgezet tegen de inkomsten. Als norm voor gezond begrotingsevenwicht kan 0,6% van de algemene dekkingsmiddelen gehanteerd worden. Deze norm is gebaseerd op de vuistregel die bij art. 12 gemeenten gehanteerd wordt voor de bepaling van de ruimte in de begroting om structurele tegenvallers op te vangen. In de jaarrekening is een percentage van 4,62% gerealiseerd.
Belastingcapaciteit
De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) publiceert deze lasten ieder jaar in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. De belastingcapaciteit wordt berekend door de totale woonlasten van een meerpersoonshuishouden te vergelijken met het landelijk gemiddelde in het voorgaande jaar en de uitkomst uit te drukken in een percentage. De relevante informatie vinden wij in de tabel met de regionale vergelijking in de paragraaf Lokale Heffingen en de Atlas lokale heffingen van COELO. Uit berekening blijkt dat de belastingcapaciteit in 2022 een omvang heeft van 116,26% uitkomt. Dat betekent dat Nieuwkoop 16,26% boven het landelijk gemiddelde ligt. Dat was in de jaarrekening 2021 nog 3% hoger.
Ratio's in samenhang
De verschillende ratio's laten in samenhang zien dat de financiële positie van de gemeente Nieuwkoop gezond is. De solvabiliteit en de ratio weerstandsvermogen zijn ruim voldoende tot uitstekend. Dit neemt echter niet weg dat de belastingcapaciteit met 116,26% aan de hoge kant is. Ook het percentage grondexploitatie is stevig. Het blijft dan ook belangrijk om bij het opstarten en het actualiseren van grondexploitaties juist in te schatten.
Het financiële beleid is erop gericht niet in een situatie te komen waarin beleidsinhoudelijke concessies (bezuinigingen) moeten worden gedaan als gevolg van externe ontwikkelingen, zoals die op de geldmarkt, de onroerend goed markt of de financiële verhouding met het Rijk. Dat beleid krijgt vorm in het streven naar een gezonde schuldpositie, een stevige solvabiliteit, voldoende structurele ruimte in de exploitatie en een verstandige omgang met de verhoudingsgewijs omvangrijke gemeentelijke grondexploitaties.