Thema Beheer openbare ruimte | Jaarrekening 2022

Realisatie van het beleid

Kwaliteit openbare ruimte

Wat wilden we bereiken?

De openbare ruimte is schoon, heel, veilig en goed toegankelijk voor onze inwoners en bezoekers.
In nieuwe woonwijken is voldoende ruimte voor de inrichting van een kwalitatief goede openbare ruimte met voldoende groen.
De kwaliteit van het onderhoud komt overeen met de vastgestelde kwaliteitsniveaus en er is geen achterstallig onderhoud.
De openbare ruimte is voor senioren en mensen met een beperking goed toegankelijk en looproutes zijn vrij van obstakels.
De openbare ruimte is klimaat robuust en er is aandacht voor hittestress en kan overtallig regenwater goed afvoeren, bufferen of infiltreren.
De onderdelen in de openbare ruimte complementeren elkaar en worden integraal benaderd.

Wat hebben we bereikt?
In dit hoofdstuk benoemen wij de resultaten die in 2022 zijn behaald op de actuele thema’s als klimaatadaptatie, energietransitie, duurzaamheid, biodiversiteit en participatie. Voor een complete lijst van activiteiten verwijzen we u graag naar de paragraaf kapitaalgoederen, verderop in deze jaarrekening.

Met de strategische beheervisie in de separate beheerplannen hebben wij de genoemde thema’s geïntegreerd in het beheer van de openbare ruimte. De samenhang tussen de beheerelementen, actuele thema's en het gebruik van de openbare ruimte zijn op elkaar afgestemd. Ook in 2022 hebben we het beheer van de openbare ruimte planmatig uitgevoerd aan de hand van de beheerplannen en beheerprogramma's. De beheerplannen worden periodiek geactualiseerd. Door het adequaat uitvoeren van de beheerprogramma's voorkomen wij dat achterstallig onderhoud ontstaat. In 2022 is het beheerplan Recreatieve Voorzieningen geactualiseerd en door de gemeenteraad vastgesteld. Hiermee zijn de onderhoudsprogramma's en middelen voor de komende jaren geborgd.

Voor de inrichting van de openbare ruimte beschikken wij over een actueel programma van eisen voor de inrichting van de openbare ruimte. Ook dit programma wordt periodiek geactualiseerd, Het programma van eisen draagt bij aan een kwalitatief goede inrichting van de woonomgeving van onze inwoners. Het stelt randvoorwaarden waar projectontwikkelaars, aannemers en adviesbureaus, maar ook de gemeente zelf, zich aan moeten houden bij het ontwerpen, aanleggen en uitgeven van de openbare ruimte. Het programma beschrijft ook de processen die verband houden met het ontwikkelen en inrichten van de openbare ruimte door derden. Deze openbare ruimte wordt na ontwikkeling voor beheer en onderhoud overgedragen aan de gemeente. Nu de woningbouwversnelling wordt ingezet is het actuele programma van eisen een belangrijke basis in het ontwerpen van de nieuwe woningbouwlocaties.

Onze buitendienst is dagelijks aanwezig in de wijken om gebreken snel te verhelpen en meldingen voor te zijn door adequaat onderhoud te plegen. Maar meldingen van inwoners helpen ons ook de openbare ruimte in orde te houden. Meldingen handelen wij dan ook snel af. Via de 'Verbeterdebuurtapp' hebben onze inwoners de mogelijkheid om eenvoudig en laagdrempelig hiaten in hun leefomgeving kenbaar te maken. Er is een meldingenrapportage over het jaar 2022 gemaakt die aan de raad ter informatie is verzonden. Hierin staan naast het aantal ook de aard en termijn van afhandeling van de meldingen.

Onkruid en zwerfvuil bepalen in sterke mate het beeld en de netheid van de openbare ruimte. Met inzet van heet water machines houden we de openbare ruimte zoveel mogelijk vrij van onkruid. Met ondersteuning van Nederland Schoon en in samenwerking met scholen en sportverenigingen houden wij de openbare ruimte vrij van zwerfvuil. Dit programma is ook in 2022 met succes ingezet.

De infrastructuur binnen de gemeente moet voldoen aan de inrichtingscriteria ‘duurzaam veilig’ van het CROW. Verbetermaatregelen worden meegenomen bij vernieuwing en reconstructies. De speerpunten voor duurzame mobiliteit zijn beschreven en vastgelegd in het Gemeentelijk Verkeers- en VervoersPlan (GVVP). Deze loopt tot 2030.

Om de toegankelijkheid van de openbare ruimte te waarborgen voeren wij, in samenwerking met het Platform Gehandicapten en Senioren Nieuwkoop, periodiek schouwen uit in de openbare ruimte. De geconstateerde knelpunten lossen we op. Ook in 2022 is deze samenwerking doorgezet.

Het is voor de leefbaarheid van de wijken belangrijk dat er voldoende parkeerplaatsen zijn. Met het toegenomen autobezit is dat helaas niet overal het geval. In een aantal, vooral oudere wijken is de parkeerdruk hoog. Inwoners en bezoekers moeten kunnen beschikken over voldoende parkeerplaatsen in de wijk. Het aantal woonwijken met een te hoge parkeerdruk moet de komende jaren afnemen. Elke vijf jaar voeren wij in alle kernen een parkeerdrukmeting uit. De laatste meting dateert van 2020. Bij de uitvoering van groot onderhoud breiden wij wanneer nodig en mogelijk het aantal parkeerplaatsen uit. Dit gaat in overleg met de direct omwonenden. In nieuwe woningbouwprojecten wordt in de ontwerpfase al rekening gehouden met voldoende parkeergelegenheid, conform het in 2021 vastgestelde parkeerbeleid.

In overleg met de Provincie en diverse klankbordgroepen is ook in 2022 verder gewerkt aan het voorgenomen vrachtwagenverbod op de Kanaalwegen voor doorgaand vrachtverkeer. Het streven is om dit in 2023 in te voeren.

Beheer samen met onze inwoners
Wat wilden we bereiken?

Inwoners hebben ruime invloed op en medezeggenschap over de inrichting en het beheer van de woonomgeving.
Inwoners kunnen meedenken over, meewerken aan en soms meebeslissen over de (her)inrichting van hun woonomgeving.
Inwoners hebben de mogelijkheid om met initiatieven te komen of de verantwoordelijkheid te nemen in hun woonomgeving.
Inwoners mogen erop vertrouwen dat haalbare initiatieven waarvoor draagvlak bestaat worden ondersteund.

Met ons omgevingsmanagement weten wij wat er speelt in de kernen en brengen wij de belangen van inwoners en andere betrokkenen in beeld. Door inwoners en belanghebbenden bij projecten te betrekken houden we rekening met hun wensen en belangen. Inwoners kunnen meedenken en vaak ook meebeslissen over de inrichting en veranderingen in hun woonomgeving. Ook de komende jaren blijven wij werken aan het verder ontwikkelen van het omgevingsmanagement en blijven wij experimenteren met nieuwe vormen van participatie en communicatie. Hiervoor zetten we diverse middelen in zoals DenkMeeNieuwkoop, de bouwapp en diverse kanalen zoals de gemeentelijke website, Nieuwkoop Nieuws en Facebook. In 2022 zijn er rond diverse onderhoud- en reconstructie projecten inloopavonden georganiseerd en werkgroepen geformeerd. Voorbeelden hiervan zijn reconstructie Langeraarseweg van dorpscentrum tot Vivero, Reconstructie Venenbuurt en het groot onderhoud van de Gerberastraat.

Wij nodigen onze inwoners uit om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun woonomgeving en met initiatieven te komen. Rond het thema klimaatadaptatie hebben we actief ingezet op de noodzaak van het vergroenen van de woonomgeving. Dit is inclusief de eigen tuin van inwoners. We hebben ingezet op voorlichting en stimuleren van het vergroenen. We maken hierbij gebruik van de landelijke organisatie 'Operatie Steenbreek'.

Een verkeersveilige openbare ruimte
Wat wilden we bereiken?

Wegen zijn, waar mogelijk, volgens de principes van Duurzaam Veilig ingericht (functionaliteit, homogeniteit, herkenbaarheid, vergevingsgezindheid, statusonderkenning).
De situatie op de weg, vooral voor fietsers, is veilig.
Schoolkinderen kunnen veilig van en naar school.
Situaties die aantoonbaar onveilig zijn, zijn met passende maatregelen aangepakt.
Vracht- en (land)bouwverkeer en regionaal doorgaand verkeer in de kernen is aantoonbaar verminderd.

Verkeersveiligheid vinden onze inwoners en ook wij een belangrijk onderwerp. We werken hierbij nauw samen in het samenwerkingsverband Holland Rijnland met betrekking tot het thema Bereikbaarheid en Mobiliteit. Ook in 2022 is de samenwerking in Holland Rijnland gecontinueerd.

De intensiteit van doorgaand verkeer door onze gemeente is in de afgelopen jaren toegenomen. Vooral doorgaand vrachtverkeer zorgt voor veel overlast en een gevoel van onveiligheid. De aanpak van dit knelpunt maar ook een aantal andere verkeersvraagstukken vraagt om een integrale oplossing. In 2020 hebben wij met het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan 2020-2030 (GVVP) een integraal plan voor het lokale verkeers- en vervoersbeleid vastgesteld. Dit plan zal voor de komende tien jaar een leidraad en toetsingskader zijn voor vele ontwikkelingen binnen de gemeente. Daarnaast omvat het GVVP oplossingsrichtingen voor de grootste verkeerskundige knelpunten binnen onze gemeente en een groot aantal concrete projecten en activiteiten.

Met de gemeenteraad is afgesproken dat de voortgang van het GVVP wordt verantwoord in de jaarrekening. In 2022 zijn de volgende projecten uit het GVVP gerealiseerd.

Aanbrengen fietssuggestiestroken Westkanaalweg (Ter Aar)
Op de westkanaalweg zijn tussen de rotonde Aardamseweg en de hertog van Beijerenstraat rode fietssuggestiestroken aangebracht. De fietssuggestiestroken dragen bij aan het verminderen van de rijsnelheden en bieden de fietser een veiligere plek op de rijbaan.

Aanpassingen kruispunt Hazeweg – Laan de Verwondering (Nieuwveen)
De kruising Hazeweg – Laan der verwondering is aangepast waarmee er meer ruimte is gecreëerd voor de voetganger. Daarnaast zijn er twee oversteekvoorzieningen gerealiseerd die een veilige voetgangersverbinding richting de scholen en het centrum verzorgt.

Aankoop grond aan de Geerweg t.b.v aanpassingen kruispunt Langeraarseweg – Geerweg
Op de kruising Langeraarseweg – Geerweg dient de fietsoversteek te worden verbeterd. Hiervoor zijn aanpassingen nodig aan de kruising. Om dit te kunnen realiseren is een stukje grond gekocht van een particulier.

Verkeersstudie Nieuwveenseweg
Er is een verkeersstudie uitgevoerd om oversteekbaarheid van de Nieuwveenseweg te verbeteren.
De verkeersstudie is recent gedeeld met de raad en het ontwerp van de Nieuwveenseweg is vastgesteld.Hiermee zal de Nieuwveenseweg de eerste weg zijn in de gemeente die wordt afgewaardeerd naar een GOW30.

Knipperlichtinstallatie voetgangersoversteekplaats Vosholstraat
Door de komst van IKC De Vaart zijn de verkeersstromen van-en-naar de school veranderd. Hierdoor is het wenselijk gebleken om een veilige voet- en fietsoversteek te realiseren in de Vosholstraat. Dit is gerealiseerd door het plaatsen van een knipperlichtinstallatie.

Wegdekverlichting Churchilllaan
De fiets- en voetgangersoversteekplaats op de Churchilllaan, ter hoogte van de Elleboogvaart, wordt als onveilige ervaren. Er zijn in het verleden al attentie verhogende maatregelen getroffen op de kruising. De werking is niet afdoende gebleken. Er zijn in 2022 extra maatregelen getroffen in de vorm van verlichting in het wegdek. Deze verlichting gaat branden wanneer fietsers en/of voetgangers willen oversteken.

Aanpassen bebording doorgaand verkeer ( uitgevoerd door de nationale bewegwijzeringsdienst).
In het GVVP staat de nadrukkelijke wens om het gebiedsvreemde verkeer om Ter Aar heen te leiden.
Vooruitlopend op het geplande vrachtwagenverbod is de bewegwijzering aangepast. Verkeer richting Flora Holland wordt nu middels bebording geleid via de N231. Het bedrijventerrein Bovenland wordt volgens de bebording gestuurd via de N207 – N446 - Ringdijk.

In 2022 hebben wij verder invulling gegeven aan de uitvoering van die projecten en activiteiten met als doel een bijdrage te leveren aan een veiligere, meer leefbare en meer toegankelijke gemeente. Projecten die in 2022 een hoge prioriteit hadden zijn o.a. de verkeersafwikkeling rond de West- en Oostkanaalweg, het Zuideinde in Nieuwkoop en de verkeerssituatie Geerweg / Langeraarseweg. De gesprekken met de Provincie over de kanaalwegen is gevoerd en komen tot uitvoering. De voorbereidingen rondom de Geerweg met aanwonenden en belanghebbenden zijn gedaan. Een proefopstelling voor snelheidsremmende maatregelen is gerealiseerd. De aanpassingen aan de Langeraarseweg zijn in uitvoering.

Het gedrag van de weggebruiker heeft een grote rol in de verkeersveiligheid. Het nemen van alleen fysieke maatregelen is meestal niet voldoende. Wij spelen daarom met gerichte verkeerseducatie ook in op het gedrag van de weggebruiker. Wij sluiten zoveel als mogelijk aan bij landelijke en regionale acties, zoals School op Seef, Streetwise en Vomol. In 2022 is dit samen met de scholen uitgevoerd. Omdat het aantal dodelijke slachtoffers in het verkeer sinds jaren weer is toegenomen, zijn wij aangesloten bij de campagne"'Maak een punt van nul verkeersslachtoffers". In 2022 is hier invulling aangegeven met mediacampagnes en samenwerking met de Politie.

Om elektrisch vervoer te stimuleren is het van belang dat het aantal laadpalen in de openbare ruimte wordt vergroot. In de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) staan afspraken die de uitrol van publieke laadinfrastructuur moeten versnellen. In 2021 stelde de gemeenteraad het beleid 'Laadinfrastructuur' vast. In 2022 zijn er, op basis van het vastgestelde beleid, 28 verkeersbesluiten voor laadpalen genomen. Door capaciteitsgebrek bij Liander zijn deze nog niet allemaal geplaatst. In 2023 verwacht Liander hierin een inhaalslag te maken. In totaal hebben we nu 77 laadpalen in onze gemeente.

Ecologisch groenbeheer
Wat wilden we bereiken?

Het beheer van het openbaar groen levert een bijdrage aan de instandhouding van de biodiversiteit.
Het openbaar groen draagt bij aan positieve effecten in de woonomgeving op het gebied van hittestress en reguleren van overtollig regenwater.
Potentiële locaties in de openbare ruimte worden benut voor de realisatie van een meer ecologisch openbaar groen.

Met het groenbeheer zetten wij in op een meer natuurlijk openbaar groen ter ondersteuning van het 'Groene Hart' karakter van de gemeente en de biodiversiteit. Nieuw aan te leggen openbaar groen zal de komende jaren kenmerken door meer kleur en geur en groen dat aantrekkelijk is voor vogels, insecten, etc. In het groenbeheer ligt een belangrijke opgave als het gaat om het klimaatbestendig maken van de openbare ruimte. Groen speelt een belangrijke rol bij het bergen en afvoeren van regenwater en bij het verminderen van hittestress. Het vergroenen van de openbare ruimte biedt ook nieuwe kansen, het zorgt ook voor een meer ecologische en biodiverse woon- en leefomgeving.

Onze bermen worden ecologisch beheerd, waarbij het gewas wordt gemaaid en afgevoerd. Bermen zijn hierdoor kruidenrijker geworden en interessanter voor insecten. In 2022 hebben we het beheer op basis van ervaring en monitoring verder geoptimaliseerd. In 2021 is een motie aangenomen 'Maai Mei Niet'. In 2022 hebben we diverse locaties waar de functie van bermen en grasvelden het toelieten geselecteerd. Deze locaties in de maand mei niet gemaaid. Dit is in samenspraak gegaan met IVN.

Meer spelen, meer bewegen
Wat wilden we bereiken?

Speelplekken op wijkniveau zijn avontuurlijk en uitdagend.
We stimuleren 'bewegen voor alle leeftijden' door bij de inrichting van speelplekken rekening te houden met de visie 'Sport en gezondheid'
Kinderen vinden het weer leuk om in hun buurt buiten te spelen.

Wij vinden het belangrijk dat onze kinderen meer buiten spelen. Het is belangrijk voor zowel de gezondheid als voor de sociale vorming. Veel van de speelvoorzieningen zijn echter voor de wat oudere kinderen onvoldoende interessant om ze te motiveren buiten te gaan spelen. Bij de speelplekken die in 2022 zijn vervangen hebben we hiermee rekening gehouden. De speelplekken zijn uitdagender en avontuurlijker. Spelen en bewegen houdt niet op bij 18 jaar. Bewegen is een noodzaak voor een vitale samenleving. Bij de realisatie van nieuwe speelplekken leggen wij ook nadrukkelijk een relatie met onze visie op sport en bewegen. Daar waar er in de openbare ruimte mogelijkheden zijn, willen wij ook beweegplekken realiseren. Zo is de speelplek bij het Jan Blankenpad vernieuwd. Het trapveld is omgetoverd tot een volwaardige speel- en beweegplek voor jong en oud, gericht op actief spelen en bewegen. Ook is onder andere de speelplek bij de Klinkhamer gerenoveerd.

Wat hebben we gedaan
Om voorgaande doelstellingen, per thema, te behalen zijn er in 2022 diverse projecten gestart of uitgevoerd. In de paragraaf ‘Onderhoud kapitaalgoederen’, verderop in deze jaarrekening, wordt per thema een deel van de geplande projecten benoemd. Deze projecten en activiteiten dragen bij aan een veiligere, meer leefbare, gezondere en meer toegankelijke gemeente.