Realisatie van het beleid
Werk en inkomen
Onder dit thema valt de uitvoering van de Participatiewet en het minimabeleid.
Wat wilden we bereiken?
• Voorkomen dat inwoners langdurig op een bijstandsuitkering zijn aangewezen.
• De effecten van de coronacrisis op ondernemers en werknemers zo veel mogelijk beperken.
• Goede samenwerking tussen Nieuwkoopse ondernemers en het Werkgeverservicepunt (WSP).
• Minder inwoners in problematische schuldsituaties.
• Het bereik van onze minimaregelingen neemt met 10% toe.
• Ook bij werk en inkomen is een integraal zorgaanbod het uitgangspunt.
• Jongeren zijn in beeld bij de gemeente.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
In de begroting staat aangegeven dat Nieuwkoop werkzoekenden die door corona hun baan waren verloren intensief zou begeleiden. Nieuwkoop blijkt echter geen last te hebben gehad van een enorme toename van het bijstandsbestand als gevolg van de coronacrisis. Inwoners die als gevolg van coronacrisis werkloos waren geworden, konden direct worden doorgezet naar het WSP of Rijnvicus voor bemiddeling. Als sinds 2021 wordt naast de intake voor bijstand ook een werk-intake gedaan door een participatiecoach van Rijnvicus. Als blijk dat iemand kan werken, dan werd en wordt deze persoon direct overgedragen aan het WSP of Rijnvicus.
In 2002 is ook, zoals de intentie was, meer gebruik gemaakt van onze minimavoorzieningen. Op alle fronten is het gebruik ervan toegenomen. In 2022 zijn 222 individuele kinderen via Stichting Leergeld ondersteund (688 voorzieningen). In 2021 waren dit nog 192 kinderen (527 voorzieningen). Er is vooral veel gebruik gemaakt van de Kindpas die vanaf 2022 is opgenomen in het voorzieningenpakket van Stichting Leergeld. De Kindpas is een tegoedpas waarmee inwoners kleding, jassen, schoenen en leesboekjes kunnen kopen. De waarde van de pas is € 60 en de pas kon aangevraagd worden van 1 januari tot en met 31 augustus 2022. Daarnaast zagen we een lichte toename van het aantal aanvragen bijzondere bijstand. Het aantal kinderen dat gebruik maakte van het Jeugdfonds Sport & Cultuur was dit jaar 121. In 2021 waren dit er 119.
In januari 2022 is zoals gepland de vroegsignalering van schulden gestart. Hierbij krijgen we als gemeente vroegtijdig signalen van onder andere verzekeraars en corporaties als mensen hun vaste lasten niet kunnen betalen. Deze inwoners krijgen hulp aangeboden vanuit de gemeente.
Schuldhulpmaatje Nieuwkoop is voorbereid in 2022 en start vanaf 2023. Schuldhulpmaatje biedt begeleiding bij (dreigende) problematische schulden. Ook bieden ze begeleiding tijdens (en na) een schuldsanerings- of WSNP-traject. Ze krijgen ook een taak binnen de vroegsignalering. In 2022 hebben meer inwoners de weg gevonden naar de Helpdesk geldzaken voor advies.
De pilot jongeren in beeld tenslotte heeft 6 maanden geduurd. Het doel was om jongeren (23 tot 27 jaar) in beeld te brengen die nergens geregistreerd zijn en dus buiten beeld zijn (geen werkgever, geen uitkering, geen studie). Het aantal jongeren dat in de problemen verkeerde bleek gelukkig zeer klein.
Statushouders
Wat wilden we bereiken?
• Per 1 januari 2022 zijn we klaar voor de nieuwe Wet Inburgering.
• Statushouders doen mee in de Nieuwkoopse samenleving.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
In 2022 hadden twee grote vluchtelingencrisissen een grote impact in de gemeente: de Oekraïnecrisis en de verhoogde instroom van asielzoekers in Nederland. Het heeft veel gevraagd van de medewerkers van de gemeente. Per 2022 zijn we desalniettemin van start gegaan met de uitvoering van de nieuwe Wet Inburgering. We hebben een warme overdracht met het COA geregeld, maken mensen financieel zelfredzaam en bevorderen deelname aan de samenleving. Voor iedere statushouder werd een persoonlijk inburgeringsplan gemaakt, met daarin afspraken over hun taal- en inburgeringstraject en hun deelname aan werk, vrijwilligerswerk of onderwijs (duale aanpak). We werken daarvoor nauw samen met Echt Nederlands voor inburgerings- en taalonderwijs en met werkbedrijf Rijnvicus.
Statushouders
Doordat de asielzoekerscentra (AZC’s) overvol zijn, was er sprake van een verhoogde taakstelling (40 voor Nieuwkoop). De taakstelling voor 2023 is nog veel hoger (36 in het eerste half jaar van 2023). De staatssecretaris heeft de gemeenten gevraagd om in 2022 vooruit te werken op de hoge taakstelling voor 2023. In samenwerking met de woningcoöperaties is dit gerealiseerd. Er zijn 60 statushouders gehuisvest in 2022. Dit is gelukt binnen de bestuurlijk gemaakte prestatieafspraak met de corporaties: 30% van de vrijkomende sociale huurwoningen zijn zgn contingent-woningen en bestemd voor bijzondere doelgroepen (bijvoorbeeld statushouders; ex-gedetineerden; begeleid wonen; doorstroom vanuit intramurale woonvormen; voorkomen dakloosheid etc).
De Wet Inburgering 2021 (WI 2021) is in 2022 ingegaan. Iedere volwassen statushouder maakt een leerbaarheids- en capaciteitentest. Dit is de basis voor een inburgeringsplan en de toeleiding naar werk of onderwijs. In 2022 zijn ook de onderwijsroutes (taalschakelroutes die opleiden voor MBO of HBO/universiteit) gecontracteerd en gestart. De gemeente begeleidt en monitort de inburgering in samenwerking met taalschool Echt Nederlands en leerwerkbedrijf Rijnvicus.
Oekraïense vluchtelingen
Vanaf 4 maart 2022 heeft onze gemeente meer dan 100 Oekraïense vluchtelingen gehuisvest op diverse kleinschalige opvanglocaties. In gemeentelijk vastgoed, maar ook verschillende particulieren hebben (tijdelijk) locaties beschikbaar gesteld aan de gemeente. De inrichting van deze locaties is gerealiseerd door ambtelijke inzet in samenwerking met een groep vrijwilligers. Door de schaal van de opvanglocaties kunnen de Oekraïners hier zoveel als mogelijk zelfvoorzienend wonen. Schoonmaak, koken en dergelijke doen ze zelf. Veel Oekraïners zijn inmiddels begeleid naar werk. De arbeidsdeelname ligt rond de 80 tot 90%. De kinderen zijn ingestroomd in het reguliere basisonderwijs of bezoeken de internationale schakelklas (ISK) in Alphen a/d Rijn.
Ambtelijke inzet
Het team begeleiding statushouders van de gemeente Nieuwkoop is in 2022 uitgebreid met 1,6 fte om de volgende redenen:
- Huisvesting van een grotere groep statushouders;
- De implementatie van de Wet Inburgering, waarbij de gemeente meer verantwoordelijkheid heeft gekregen voor inburgering en toeleiding naar werk en onderwijs
- Het realiseren van huisvesting, leefgeld en begeleiding van Oekraïense vluchtelingen.
Daarnaast is er veel inzet van ambtenaren uit andere teams (o.a. beleid maatschappelijke ontwikkeling, vastgoed en De Verbinding), die op het gebied van de Oekraïnecrisis extra taken (huisvesting, zorg, onderwijs, vervoer, etc.) verrichten naast hun reguliere werk. Dit zijn veelal structurele taken geworden.
Financiën Oekraïne
De gemeente ontvangt een specifieke uitkering (SPUK) voor de opvang van de Oekraïners. Dit bedraagt in 2022 € 3.117.000. Van dit bedrag is in 2022 € 1.754.000 uitgegeven. Dit bedrag is laag gebleven omdat de gemeente alle taken rondom de Oekraïners (huisvesting, inrichting, begeleiding en leefgeld) zelf heeft uitgevoerd. Ook is er een aantal opvanglocaties door particulieren (tijdelijk) beschikbaar gesteld en ingericht door medewerkers van de gemeente. Veel van deze locaties worden in 2023 teruggegeven aan de eigenaar. In de plaats daarvan realiseert de gemeente zelf nieuwe locaties (bijvoorbeeld in het voormalige pand van de bibliotheek in Ter Aar) en worden ook locaties gehuurd.
We stellen voor het resterende bedrag van de SPUK over te hevelen naar 2023, omdat de kosten voor de opvang van de Oekraïners stijgen. De huisvesting wordt duurder. De taakstelling gaat omhoog (naar 125 Oekraïners in 2023). Daarnaast is personele uitbreiding noodzakelijk om alle taken rondom huisvesting en begeleiding van Oekraïners goed te blijven uitvoeren en om zaken die zijn blijven liggen tijdens het werk voor de Oekraïners op te kunnen pakken.
Crisisnoodopvang De Vlijt
Om de AZC’s te ontlasten was er gedurende drie maanden (juli t/m september) een crisisnoodopvang in sporthal De Vlijt in Zevenhoven. Het betrof gezinnen (75 personen) en dit verliep goed en rustig. Samen met de schoolbesturen en de Stichting Participatie Academie werd onderwijs en dagbesteding gerealiseerd.