Financieel overzicht

Toelichting

Toelichting bij financiële ontwikkeling

LASTEN  

Thema zorg en leefstijl (€ 914.000 voordeel)
Op het verstrekkingenbudget voor de Wmo was in 2022 een overschot van € 200.000. € 100.000 daarvan is te verklaren door een verminderde vervoersvraag bij Regiotaxi. Deze beweging was ingezet tijdens de coronaperiode en heeft zich niet herstelt. Ook bij Hulp bij het Huishouden was sprake van onderbesteding van €100.000. Dit is te wijten aan de personeelskrapte. We konden niet voldoen aan de vraag. Er is een wachtlijst en soms hebben mensen wat minder uren hulp gekregen. We zijn met zorgaanbieders in gesprek over mogelijke oplossingen.

Voor de opvang van ontheemden Oekraïne is minder geld uitgegeven en meer ontvangen dan begroot. Omdat het financiële arrangement bij aanvang van de crisis onduidelijk was zien we nu grote afwijkingen in de realisatie t.o.v. de begroting. Het overschot van 2022 stellen we voor (bestemming resultaat jaarrekening) mee te nemen naar 2023. Dit omdat we meer kosten moeten maken voor het huisvesten en begeleiden van Oekraïners en we middelen inzetten om deze taak duurzaam te kunnen organiseren. Daarnaast is er minder geld uitgegeven voor reguliere inburgering. Dat is te verklaren doordat de gemeente een SPUK voor drie jaar per statushouder ontvangt; het is een persoonsgebonden budget dat in drie jaar tijd wordt uitgegeven. We hebben een overschot van €135.000 in 2022, maar dat geld moet dus ook volgend jaar nog worden besteed. Voor de crisisnoodopvang in de Vlijt is tenslotte € 140.000 uitgegeven, wat niet was begroot. Deze uitgaven zijn vergoed door de Veiligheidsregio.

Thema werk en inkomen (€ 462.000 nadeel)
Op de post energietoeslag was in 2022 een overschrijding van €220.000. Voor het uitkeren van de energietoeslag is in 2022, conform het advies van het Rijk, de inkomensgrens vastgesteld op 120% van het sociaal minimum en de hoogte vastgesteld op €1.300 per huishouden (richtbedrag). De hoogte van het Rijksbudget zou hierop gebaseerd zijn.

De minister gaf in maart 2022 de garantie dat gemeenten volledig zouden worden  gecompenseerd.
Desondanks bleek eind 2022 (na onderzoek van Divosa) dat bijna de helft van alle gemeenten in 2022 een tekort had op het door het Rijk beschikbaar gestelde budget. Het tekort bij de gemeenten is gemiddeld 15% ten opzichte van de beschikbare middelen.

Belangrijkste oorzaak is dat het budget op basis van lagere inschatting is toegekend dan het daadwerkelijke aantal inwoners tot 120% van het sociaal minimum. Ook in Nieuwkoop was dit het geval. Het budget was gebaseerd op ca. 700 huishoudens. In werkelijkheid waren het er 840.

Divosa heeft het Rijk inmiddels verzocht om:

• Compensatie van de tekorten die bij gemeenten voor de energietoeslag van 2022 zijn ontstaan. Deze compensatie zou moeten bestaan uit  een individuele nabetaling per gemeente met een tekort.
• Een tekort voor de energietoeslag 2023 te voorkomen met een nieuwe verdeelsleutel én door binnen die verdeelsleutel rekening te houden met de verhoging van het sociaal minimum. Op het moment dat de verschillen tussen de werkelijke kosten en het toegekende budget in 2023 wederom substantieel zijn, de gemeenten financieel te compenseren.

In 2021 was er ook een tekort van €110.000 op de bijzondere bijstand. De hoogte van deze begrotingspost is voor het jaar 2022 echter niet gewijzigd. Het tekort in 2022 is niet toe te schrijven aan één oorzaak. Er is in 2022 vaker een beroep gedaan op de bijzondere bijstand, onder andere voor de individuele inkomenstoeslag, inrichtingskosten statushouders en de regeling duurzame gebruiksgoederen. Daarnaast stijgen de kosten van de collectieve zorgverzekering ook jaarlijks door stijging van de premies van de aanvullende verzekering.

Thema Vrije tijd en cultuur (€ 117.000 voordeel)
Vanwege vacatureruimte is er € 66.000 aan loonkosten niet uitgegeven. Het resterende overschot bestaat uit een verzameling kleine posten.

Thema Onderwijs en ontwikkeling
----

Thema Vastgoed sociaal domein
----

BATEN

Thema zorg en ondersteuning ( € 1.190.000 voordeel)
Oekraïne
De gemeente ontvangt een specifieke uitkering (SPUK) voor de opvang van de Oekraïners. Dit bedraagt in 2022 € 3.117.000. In de begroting hielden we rekening met 1.8 miljoen. Omdat bij aanvang van deze crisis het financiële arrangement onduidelijk was wijkt de realisatie fors af van de begroting.

Thema werk en inkomen
--------

Thema Vrije tijd en cultuur
----------

Thema onderwijs en ontwikkeling
----------

Thema Vastgoed sociaal domein
---------

RESERVES
Onttrekking € 187.000 lager

Opdracht Ondersteuning
Er stond een onttrekking gepland van € 95.000 voor de Opdracht Ondersteuning. Deze is echter niet nodig, omdat dit voor het jaar 2022 gecompenseerd kan worden met het overschot uit het verstrekkingenbudget Wmo. Beide producten vallen binnen het programma zorg en ondersteuning.

Dekking kapitaallasten vastgoed MO
De bibliotheek Ter Aar is ondergebracht in het IKC de Vaart, de Vlinder is eind 2021 afgeschreven, hierdoor zijn de werkelijke kapitaallasten € 42.000 lager dan geraamd.

Monumenten
Door het uitblijven van subsidieverzoeken is de onttrekking uit de reserve € 44.000 lager dan geraamd.